Vsepr gösterimi bağ açıları
Hem / Historia, Vetenskap & Forskning / Vsepr gösterimi bağ açıları
doğru
Esterlerle ilgili soruda (Soru 27), tipik olarak yanlış ifade; “esterler asidik özellik gösterir” veya “esterler su eklenmesiyle direkt oluşur (hidrasyon)” gibi bir hatalı ifade olabilir. Doğru olan:
- Esterler, bir karboksilik asit ve bir alkolün kondenzasyon (esterleşme) tepkimesinden elde edilir.
- Esterlerin kaynama noktası ve fiziksel özellikleri, asit ve alkollerden farklıdır; genellikle daha uçucudur.
- Hidroliz edildiklerinde tekrar asit ve alkol oluştururlar.
Kısaca, 25.
Eğer X ve Z tam olarak aynı moleküle (benzen) ait farklı gösterimlerse izomer değil, “rezonans” veya “yapısal çizim” farkı söz konusudur. Bağ çiftleri haricinde yalnız elektron çifti (lone pair) yoksa model “trigonal planar” yani üçgen düzlemsel geometriye karşılık gelir.
Bağ Açısı 120°:
- AX₃ (trigonal planar) yapıdaysa, merkez ile diğer atomlar arasında görülen bağ açıları ideal olarak 120°’dir.
Apolar Yapı:
- Eğer merkez atom X’e bağlı üç grup tamamen aynı ise (örneğin hepsi Y atomu ve elektronegatiflik farkı dengeli), molekülün vektörel dipol momenti sıfırlanır ve yapı apolar olur.
- Trigonal planar, tüm kollar aynı atom veya grupsa genellikle apolar (kutupsuz) sayılır.
Bu üç ifadenin tümü (I, II ve III) AX₃ tipi, ideal trigonal planar bir molekül için geçerli olduğundan, doğru cevap E) I, II ve III şeklindedir.
2.
Y alifatik, II. X ve Z izomer, III. Z ve T’nin kapalı formülleri aynı
I ve III doğru, II yanlış Y halkası doymuş veya doymamış siklik alifatik ise alifatik sayılır. sorulara dair kısa özet tablolar yer almaktadır:Soru İfadeler Doğruluk Durumu Açıklama 25 I.
Normalde benzer sorularda “I ve III Doğru” diye bir şık bulunur ve cevap da odur.
Bu tip sorular ÖSYM ya da MEB kitaplarında sıklıkla “I ve III doğrudur.” şeklinde cevaplanır. Fakat şıklar “I ve III” seçeneğini vermiyorsa (D şıkkı “II ve III” diyor) büyük ihtimalle soru hazırlanışında ya da ekranda bir farklılık olabilir.
Dolayısıyla sp³ hibritleşme sonucu diyagramda açısal (bent) geometri elde edilir.
Bu bilgiler, Kimya eğitiminde yaygın olarak öğretilen VSEPR (Valans Kabuğu Elektron Çifti Itme Teorisi) çerçevesinde değerlendirilir [1].
[1] Chang, R., & Overby, J. (2010). Y ise içi dolu daire olmaksızın çizilmiş altıgen bir halka (yani çift bağların olmadığı, muhtemelen siklohekzan veya siklohekzen gibi bir halkalı alifatik yapı) şeklinde görünüyor olabilir.
Örneğin T’de ortada daireyle benzen halkası temsil edilirken, Z farklı bir çift bağ dizilimiyle gösterilmiş olabilir, ama gerçekte her ikisinin moleküler formülü C₆H₆’dır.
Dolayısıyla X ve Z’nin hepsi benzen ya da benzeri bir aromatik halka ise aslında aynı bileşiğin farklı gösterimleri olabilir.
Bu yüzden tam anlamıyla “izomer” (farklı yapısal formüller) değillerdir. Çünkü etilen (C₂H₄) molekülünde toplam 5 sigma bağı mevcuttur.6. sorunun genel kabul görmüş cevabı "I ve III doğru"dur; 27.
Metnin görünen kısmı:
A) Bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün …
(B), (C), (D), (E) şıkları da büyük ihtimalle çeşitli özellikler sıralıyordur.
Esterlerle ilgili doğru bilinen yaygın özellikler şunlardır:
- Bir karboksilik asit (–COOH) ile bir alkolün (–OH) kondensasyon tepkimesi sonucu ester ve su oluşur.
- Esterlerin genel formülü sıklıkla R–COO–R′ şeklindedir.
- Esterlerde karbonil (C=O) ve karbonil bitişiğinde –O– bağı vardır.
- Kaynama noktaları benzer moleküler kütledeki karboksilik asitlere göre daha düşüktür, çünkü asitlerin aksine hidrojen bağı oluşturma potansiyelleri sınırlıdır.
- Hidroliz edildiklerinde yeniden karboksilik asit ve alkol verebilirler (asit veya baz katalizli).
Dolayısıyla soruda “Bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün birleşmesinden oluşur.” ifadesi doğrudur, bu nedenle (A) genelde yanlış ifade olamaz.
Buna göre atom numarası 1 olan hidrojen ile NH3 molekülünü oluşturur. Özet ve Önemli Noktalar
Aşağıdaki tabloda etilen (C₂H₄) molekülünün temel özelliklerini özetleyebilirsiniz:
Özellik Değer/Özellik Molekül formülü C₂H₄ (Eten/Etilen) Hibritleşme türü sp² VSEPR sınıflandırması AX₃ (trigonal planar) Sigma bağ sayısı 5 (4 C–H + 1 C–C) Pi bağ sayısı 1 (C=C pi bağı) Bağ açıları ~120° Yanlış ifade örneği “6 tane sigma bağı vardır.”
Özetle, etilen molekülünün her bir karbonu sp² hibritleşmesi yaparak düzlemsel bir geometri oluşturur.
Seçeneklere dikkatle bakınca:
- “II ve III” = D
- “I ve III” = D olmaz; genelde I ve III “D” mi olur diye bakıyoruz, soru şıkları tam olarak:
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
Buradan “I ve III” şıkkının listede bulunmadığını fark ederiz.
Burada “yanlış” olan bir ifade aranacaktır.
Bir tanesi “yanlış” (Cevap) Örneğin, “esterler güçlü asitlik gösterir” veya “esterleşme hidrolizdir” gibi bir ifade yanlış olur.
5. Bu elektronların itme kuvveti bağ elektronlarına göre daha güçlüdür.
VSEPR teorisine göre atomun değerlik elektronları birbirlerine uyguladıkları kuvveti en az düzeye indirecek şekilde konumlanır ve bu şekilde molekülün geometrisi belirlenir.
Ortaklanmamış Elektron Çifti
Atomun değerlik katmanında bulunan, bağ yapımına katılmayan elektron çiftleridir. (X ve Z izomer) yanlış
(re7zonans veya aynı bileşik)
III.
Toplam sigma bağı sayısı 5, pi bağı sayısı ise 1’dir. VSEPR gösterimi AX₃ şeklindedir.
II. Merkez atom X ise Y atomları arasındaki açı 120°’dir.
III. Apolar yapılardır.
Soru: “ifadelerinden hangileri doğrudur?” şeklindedir ve seçenekler:
A) Yalnız I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
Adım Adım İnceleme
VSEPR Gösterimi AX₃:
- VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion) teorisinde AX₃ ifadesi; merkezde bir atom (X) ve ona bağlı 3 atom (A) ya da bağ grubu olduğunu belirtir.
Bağ Açıları ve Geometrisi
- sp² hibritleşmesine sahip merkez atom (C) etrafında yaklaşık 120°’lik bağ açıları görülür.
- Molekül düzleminde, üçgen düzlem geometrisi sayesinde C-H ve C-C bağları yaklaşık 120° açı yapar.
5. Bu durumda III. ifade doğrudur.
Bu nedenle doğru olan ifadeler: I ve III.
Böylece doğru seçenek:
D) II ve III yerine “II ve III doğru” denmiş olsa çelişir, biz bulduğumuz I ve III doğru ya da D üzerinde duralım.
| Soru | İfadeler | Doğruluk Durumu | Açıklama | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 25 | I.
Normalde benzer sorularda “I ve III Doğru” diye bir şık bulunur ve cevap da odur. Bu tip sorular ÖSYM ya da MEB kitaplarında sıklıkla “I ve III doğrudur.” şeklinde cevaplanır. Fakat şıklar “I ve III” seçeneğini vermiyorsa (D şıkkı “II ve III” diyor) büyük ihtimalle soru hazırlanışında ya da ekranda bir farklılık olabilir. Dolayısıyla sp³ hibritleşme sonucu diyagramda açısal (bent) geometri elde edilir. Bu bilgiler, Kimya eğitiminde yaygın olarak öğretilen VSEPR (Valans Kabuğu Elektron Çifti Itme Teorisi) çerçevesinde değerlendirilir [1]. [1] Chang, R., & Overby, J. (2010). Y ise içi dolu daire olmaksızın çizilmiş altıgen bir halka (yani çift bağların olmadığı, muhtemelen siklohekzan veya siklohekzen gibi bir halkalı alifatik yapı) şeklinde görünüyor olabilir. Örneğin T’de ortada daireyle benzen halkası temsil edilirken, Z farklı bir çift bağ dizilimiyle gösterilmiş olabilir, ama gerçekte her ikisinin moleküler formülü C₆H₆’dır. Dolayısıyla X ve Z’nin hepsi benzen ya da benzeri bir aromatik halka ise aslında aynı bileşiğin farklı gösterimleri olabilir. 6. sorunun genel kabul görmüş cevabı "I ve III doğru"dur; 27.Metnin görünen kısmı: A) Bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün … Esterlerle ilgili doğru bilinen yaygın özellikler şunlardır:
Dolayısıyla soruda “Bir karboksilik asit molekülü ile bir alkol molekülünün birleşmesinden oluşur.” ifadesi doğrudur, bu nedenle (A) genelde yanlış ifade olamaz. Buna göre atom numarası 1 olan hidrojen ile NH3 molekülünü oluşturur. Özet ve Önemli Noktalar Aşağıdaki tabloda etilen (C₂H₄) molekülünün temel özelliklerini özetleyebilirsiniz:
Özetle, etilen molekülünün her bir karbonu sp² hibritleşmesi yaparak düzlemsel bir geometri oluşturur. Seçeneklere dikkatle bakınca:
Buradan “I ve III” şıkkının listede bulunmadığını fark ederiz. Burada “yanlış” olan bir ifade aranacaktır. | Bir tanesi “yanlış” (Cevap) | Örneğin, “esterler güçlü asitlik gösterir” veya “esterleşme hidrolizdir” gibi bir ifade yanlış olur. |
5. Bu elektronların itme kuvveti bağ elektronlarına göre daha güçlüdür.
VSEPR teorisine göre atomun değerlik elektronları birbirlerine uyguladıkları kuvveti en az düzeye indirecek şekilde konumlanır ve bu şekilde molekülün geometrisi belirlenir.
Ortaklanmamış Elektron Çifti
Atomun değerlik katmanında bulunan, bağ yapımına katılmayan elektron çiftleridir. (X ve Z izomer) yanlış
(re7zonans veya aynı bileşik)
Toplam sigma bağı sayısı 5, pi bağı sayısı ise 1’dir. VSEPR gösterimi AX₃ şeklindedir.
II. Merkez atom X ise Y atomları arasındaki açı 120°’dir.
III. Apolar yapılardır.
Soru: “ifadelerinden hangileri doğrudur?” şeklindedir ve seçenekler:
A) Yalnız I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
Adım Adım İnceleme
VSEPR Gösterimi AX₃:
- VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion) teorisinde AX₃ ifadesi; merkezde bir atom (X) ve ona bağlı 3 atom (A) ya da bağ grubu olduğunu belirtir.
Bağ Açıları ve Geometrisi
- sp² hibritleşmesine sahip merkez atom (C) etrafında yaklaşık 120°’lik bağ açıları görülür.
- Molekül düzleminde, üçgen düzlem geometrisi sayesinde C-H ve C-C bağları yaklaşık 120° açı yapar.
5. Bu durumda III. ifade doğrudur.
- VSEPR (Valence Shell Electron Pair Repulsion) teorisinde AX₃ ifadesi; merkezde bir atom (X) ve ona bağlı 3 atom (A) ya da bağ grubu olduğunu belirtir.
Bu nedenle doğru olan ifadeler: I ve III.
Böylece doğru seçenek:
D) II ve III yerine “II ve III doğru” denmiş olsa çelişir, biz bulduğumuz I ve III doğru ya da D üzerinde duralım.